Deze blog gaat vandaag over de verzakking bij de vrouw. Verzakkingen bij de man komen in mindere mate voor en daar zal ik apart een keer aandacht aan besteden.Een verzakking, wat is het en wat zakt er dan?
Als we praten over een verzakking denken we al gauw dat het gaat over een verzakking van de baarmoeder, maar er zijn heel veel verschillende vormen van verzakkingen. Zo kunnen alle organen in het kleine bekken van de vrouwen uitzakken:
– de blaashals,
– de blaas,
– de baarmoeder,
– de dikke darm,
– de dunne darm,
– de top van de vagina (als de baarmoeder verwijderd is).
Soms alleen de blaas, soms alleen de darm, maar regelmatig ook de combinatie van verschillende organen die tegelijkertijd langzaamaan naar beneden komen.
Wat zijn oorzaken van een verzakking?
Er zijn verschillende oorzaken en ook hier weer combinaties van oorzaken te benoemen: leeftijd, bevallingen, zwak bindweefsel, chronische obstipatie, zwakke bekkenbodemspieren, eerdere operaties in dit gebied en regelmatig zwaar tillen zijn een paar belangrijke oorzaken. Dat betekent bijvoorbeeld dat als je een beroep hebt waar je zwaar bij moet tillen zoals in de zorg of in de winkel loop je meer risico. Ook als je moeder verzakkingsklachten heeft of heeft gehad heb je meer kans op het ontwikkelen van verzakkingsklachten. Als je goed kijkt zie je dat er aan veel dingen niets te doen is: het feit dat je moeder het heeft, de bevalling, de leeftijd……..
Gelukkig is er ook een belangrijke factor waar we wel zelf iets aan kunnen doen en wat ook belangrijk is: we kunnen al in een vroeg stadium in ons leven in de gaten krijgen wie meer risico loopt en wie minder. En als je dat weet kun je bijtijds je maatregelen nemen.
Loop ik meer risico?
Er zijn drie belangrijke factoren die je kunnen aangeven of je meer risico loopt:
1. Het zien en/of voelen van een balletje in je vagina als je zwanger bent
2. Regelmatig zwaar lichamelijk werk verrichten
3. Een moeder met een verzakking
Het is juist de combinatie van deze drie factoren die op latere leeftijd bijna de helft van het aantal verzakkingen kan verklaren. En als je in je periode van zwangerschappen en bevallingen zit, is dat iets wat je je goed moet realiseren. Het goed gebruiken van je bekkenbodem is dan superbelangrijk.
Hoe kun je merken dat je een verzakking hebt? Welke klachten horen daarbij?
De belangrijkste symptomen van een verzakking zijn het voelen en/zien van een balletje in je vagina. Dat kan een zwaar gevoel in de vagina opleveren die met name aan het einde van de dag opspeelt of na een paar uur zwaar werk. De klacht wordt weer minder als je even gaat liggen.
Voor een verzakking van de verschillende organen zijn er ook specifieke symptomen die daarbij horen.
Als je blaas verzakt (dat betekent dat de blaas en/of blaashals in de voorwand van de vagina zakt)
kan het gebeuren dat je na het plassen denkt klaar te zijn, maar dat er bij het gaan staan opnieuw nog wat urine komt.
Als je dikke darm is verzakt (in de achterwand van de vagina) moet je soms helpen om je ontlasting eruit te krijgen door tegen de achterwand van de vagina aan te duwen.
Als je dunne darm verzakt is (die achter de baarmoeder naar beneden komt) heb je vaak last van wat we ‘loze aandrang’ noemen. Je hebt aandrang en denkt naar het toilet te moeten maar er komt niets als je naar het toilet gaat.
Hoe kom ik erachter of ik mogelijk een verzakking heb?
Je kunt op deze link een vragenlijstje die gebaseerd is op een grote studie. Je kunt deze invullen en de gescoorde punten bij elkaar optellen. Daaronder staat even voor het gemak een aantal scores en de bijbehorende kans op het hebben van een verzakking. Als je bijvoorbeeld 60 punten scoort dan betekent het dat je op dit moment 40% kans hebt dat je een verzakking hebt die al wat verder gevorderd is zodat het verstandig is om met je bekkenbodem aan de slag te gaan.
Wat zijn de verschillende behandelmogelijkheden als je een verzakking hebt waar je echt last van hebt?
Er zijn zowel conservatieve als operatieve mogelijkheden. Belangrijk is dat je moet weten dat uit wetenschappelijke onderzoeken duidelijk is geworden dat bekkenfysiotherapie, waar je leert je bekkenbodemspieren op de juiste wijze te trainen en te gebruiken, de eerste optie van behandelen is!
Pas als dat niet werkt komt de optie van een operatie in beeld. Naast het oefenen van je bekkenbodemspieren kan ook een pessarium (vaginale ring) nog een mogelijke conservatieve behandeling zijn eventueel in combinatie met de bekkenfysiotherapie.
Zelfs als je geopereerd gaat worden moet je je altijd realiseren dat je eerst moet leren je bekkenbodemspieren goed te gebruiken. Een operatie is nl. geen oplossing voor het leven. Een goed gebruik van je bekkenbodemspieren blijft essentieel!!! Als je vroeg in je leven al een operatie krijgt voor een verzakking is de kans groot dat je na verloop van jaren nog een of twee keer geopereerd moet worden.
Als je met de vragenlijst hoog scoort kun je je dokter of bekkenfysiotherapeut vragen je te onderzoeken. Zij kunnen aangeven in welke mate je organen aan het zakken zijn. Of je met je klacht daadwerkelijk hulp gaat zoeken hangt vooral af van de mate waarin je er last van hebt.
Wanneer moet ik met mijn bekkenbodemspieren aan de slag?
Tja, die bekkenbodem is natuurlijk altijd belangrijk maar het belangrijkste sleutelwoord is buikdruk.
Ik zal hier in de volgende blog uitgebreid op ingaan, want dat vraagt wat meer uitleg dan ik nu hier kan geven. Daarna komen ook andere onderwerpen rond de verzakking aan de orde zoals bijvoorbeeld veilig sporten als je een verzakking hebt of al eens geopereerd bent.
Wil je dit bericht ook weer forwarden naar je eigen netwerk? Zo ontstaat er veel overdracht van kennis en ervaring rond de bekkenbodem.
Als je zelf vragen hebt dan hoor ik het natuurlijk graag!
Marijke Slieker
Goede info,er kan niet genoeg over bekend zijn…ik mis echter obstipatie als risicofactor (jarenlang langdurig persen, het zit in familie….maar ook hier is wat aan te doen)
Beste Ans,
Je hebt groot gelijk! Er is een studie zelfs geweest om het effect van bevallingen te vergelijken met chronische obstipatie (Amselem et al., 2009) en tot de slotsom kwam dat dat vrijwel hetzelfde is!
Ik zet het er nog even bij!
Dank je wel
Marijke Slieker
Een jaar geleden kwam ik bij de gynaecoloog. Zij vertelde mij dat ik een verhoogde spierspanning had in ee bekkenbodem en dat ik daar gauw iets aan moest doen als ik nog een kinderwens had. Zij legde toen uit dat er.bij mij het risico zou zijn vanwege de enorme spierspanning dat ik na de bevalling meteen een verzakking zou krijgen.
krijgen. Ik heb dit nooit begrepen. Kunt u mij dit misschien uitleggen? Ik dacht dat er alleen bij een zwakke bekkenbodem een verzakking kon ontstaan
Beste Linda
Ik moet eerlijk zeggen dat ik het totaal niet kan verklaren. Er zijn geen wetenschappelijke studies bekend over een hoge spierspanning van de bekkenbodem in relatie tot een zwangerschap of een verzakking. Wel zien we dat mensen die veel sporten zoals ballet, paardrijden, roeien en turnen vaak een hoge spierspanning hebben en daardoor wat meer moeite moeten doen tijdens de bevalling om de bekkenbodem goed te ontspannen. Deze groep vrouwen zou echt naar een voorbereidende cursus kunnen gaan om dat te leren.
Een verhoogde spierspannning kan natuurlijk ook problemen opleveren bij het vrijen als een penetratie niet mogelijk zou zijn maar dan zijn er nog andere manieren om zwanger te worden….. Soms zijn vrouwen extreem vaginistisch zodat samenleven niet mogelijk is en dan wordt zaad met een spuitje of slangetje naar binnengebracht. Deze vrouwen kunnen overigens heel normaal bevallen…….
Een overactieve bekkenbodem is niet fijn en kan je veel last bezorgen in de zin van lage rugklachten, recidiverende urineweginfecties etc.
Een overactieve bekkenbodem in combinatie met een verzakking is een vreemde combinatie. We zien over het algemeen juist bij vrouwen met een overactieve bekkenbodem veel minder verzakkingen……. en bij een zwakke bekkenbodem in combinatie met wat matiger steunweefsel meer verzakkingen ontstaan.
Marijke Slieker
Hoe kan een bekkenbodemfysio de spanning opmeten van de bekkenbodemspieren?
Kunnen vrouwen met een te hoge spierspanning normaal bevallen?
Wat is het verband tussen verhoogde spierspanning en roodheid binnen en buiten de vagina en geirriteerdheid?
Beste Linda
Een bekkenfysiotherapeut doet vaak inwendige onderzoeken en hebben daar dus veel ervaring mee. Ze kunnen al gauw voelen of ere sprake is van een te hoge spanning.
Daarnaast heeft een bekkenfysiotherapeut een myofeedback apparaat. Hiermee kunnen zij met behulp van een vaginale sonde die eenvoudig vaginaal in te brengen is de spanning meten en kun je zelf ook op een schermpje mee kijken wat je aan het doen bent. Zo krijgen je hersenen correcte informatie over de spanning van de spieren.
Vrouwen met een hoge spierspanning kunnen prima een kind baren. Het is wel verstandig om te leren je bekkenbodem zo goed mogelijk te ontspannen en te leren hoe je meet een maximaal ontspannen bekkenbodem kunt persen.
Wat betreft je laatste vraag: daar kunnen veel redenen voor zijn en dat is lastig zo te beoordelen. Als je bijvoorbeeld een vaginale irritatie, schimmel of allergische reactie hebt die onprettig aanvoelt of zelfs pijn doet kan je bekkenbodem reageren met een verhoogde spanning. Ook omgekeerd is het misschien wel mogelijk maar het is dus relevant om de oorzaken te achterhalen. bij klachten van roodheid en geïrriteerdheid zou ik zeker de huisarts gaan raadplegen.
Marijke Slieker