Op veler verzoek vandaag en volgende week een oude blog over myofasciale pijn….

Wat betekent myofasciaal?
Myofasciaal: myo is het latijnse woord (dokters en therapeuten gebruiken altijd latijnse namen als we het over iets hebben in ons lichaam) voor spieren en fascia voor het zakje/vlies waar de spier zich in bevindt. Pijn dus in zowel de spier als het omhulsel van de spier. En hier begin took direct het probleem. We hebben in ons lichaam heel veel spieren en dus ook heel veel vliezen waar de spieren zich in bevinden. Deze spieren/vliezen liggen dicht tegen elkaar aan en eigenlijk kun je stellen dat het vlies dat de spieren van je voeten omhult in verbinding staat met de alle andere spieren in ons lichaam.

Als je last hebt van myofasciale (spier/vliespijn, maar dat is een raar woord….) is het vaak moeilijk te lokaliseren pijn. Het is niet een plek die je heel precies kunt aanwijzen, maar vaak uitstralend naar andere plaatsen dan op de plek zelf. Zoiets als; ‘als ik hier druk, doet het daar en daar en daar zeer’.

Wat is een eenvoudig voorbeeld van een triggerpoint?
Het eenvoudigste voorbeeld is je schouder. Je kent het wel, als je te lang achter de computer hebt gezeten. Je probeert je spieren wat te rekken en dat doet dan pijn. Als daar zo’n triggeroint te voelen is, is het ook logisch dat rekken pijn doet omdat die knoop zich niet gemakkelijk gewonnen geeft. Zo’n knoop moet dan worden weggewerkt en dat kan op verschillende manieren, waarbij massage (dat best pijn doet) de meest bekende is.

Waarom noemen we het eigenlijk triggerpoints?
We noemen het triggerpoints, gewoon omdat als we erop drukken iemand direct de pijn krijgt waar hij last van heeft. Die pijn kan op dezelfde plaats zitten maar zoals ik net als de eerder gegeven voorbeelden heel ergens anders kan zitten. Heel kenmerkend is dat dat de pijn wisselend kan zijn en veelal een doffe, moeilijk te lokaliseren pijn. Kortom je kunt vaak niet je vinger op 1 plaats zetten en zeggen ‘hier doet het pijn’.

Als je last hebt van myofasciale (spier/vliespijn, maar dat is een raar woord….) is het vaak moeilijk te lokaliseren pijn. Het is niet een plek die je heel precies kunt aanwijzen, maar vaak uitstralend naar andere plaatsen dan op de plek zelf. Zoiets als; ‘als ik hier druk, doet het daar en daar en daar zeer’.

Wanneer spreken we van een myofasciaal pijnsyndroom?
Als er meerdere triggerpoints zijn die veel pijn, vermoeidheid veroorzaken in het bewegingsapparaat en waar geen andere medische redenen voor zijn te vinden spreken we van een myofasciaal pijnsyndroom.

Is het een makkelijk te stellen diagnose?
Als je weinig ervaring hebt met deze vormen van pijn kun je snel misleid worden. Als je pijn hebt in het gebied van je enkel, is meestal niet de eerste gedachte dat dit aan spieren diep in je bil ligt! En toch kan dat wel het geval zijn. Maar bijvoorbeeld pijn in de anus, zoals het gevoel dat er een golfbal zit, heeft vaak niets te maken met de anus, maar met een grote beenspier aan de binnenkant van je bovenbeen. Raar he?

Zo kun je ook steeds het gevoel hebben dat je blaasontsteking hebt, met name aan het einde van de plasbuis, en erwordt niets gevonden in de urine. Vaak is het dan een triggerpoint in je rechte buikspieren. Zo kan pijn aan het scrotum bij mannen worden veroorzaakt door een triggerpoint in de schuine buikspieren. Dat kan erg verwarrend zijn.

Gelukkig zijn er mensen geweest die dit allemaal hebben uitgezocht en een paar dikke boeken hebben nagelaten met overzichten van heel veel spieren en fascies in ons lichaam en de bijbehorende klachten.

Hoe vaak komt het myofasciaal pijnsyndroom voor?
In een algemene populatie wordt deze geschat op 12 % en het is daarmee de meest voorkomende oorzaak van pijn in ons bewegingsapparaat. Individuen van alle leeftijden voorkomen en zijn bij mannen en vrouwen evenredig verdeeld. Vrouwen van middelbare leeftijd die veel zittend werk verrichten zijn wel vaker aangedaan dan mensen die zwaar lichamelijk werk verrichten.

In 2003 presenteerde Simons de resultaten van een omvangrijk onderzoek naar het vóórkomen van myofasciale triggerpoints in drie ongeselecteerde groepen van mensen. Tenminste de helft van deze mensen had ‘latente’ (wel een punt, maar alleen bij druk pijn veroorzakend en/of ‘actieve’ punten die spontaan dus zonder druk pijn veroorzaken. Deze pijn kan dan geprojecteerde of afgeleide pijn veroorzaken. We noemen dat liever geen uitstralende pijn omdat dat meer een pijn is die hoort bij onze zenuwen de door ons lichaam lopen. Ischias is dat een mooi voorbeeld van.

De geprojecteerde pijn die door een triggerpoint wordt veroorzaakt ligt dus niet altijd op dezelfde plek, maar kan ook heel goed elders in je lichaam liggen. Kijk nog maar eens naar de twee voorbeelden die ik eerder gaf.

Hoe kom je aan triggerpoints?
De meest bekende oorzaken van triggerpoints zijn
– een acuut trauma, zoals je vertillen of een val
– een langdurige herhaalde irritatie van weke delen zoals bij bv. een muisarm
– een slechte houding
– chronische vermoeidheid, stress, zorgen etc.
– interne aandoeningen van de stofwisseling of hormone of chronische infecties

Hoe wordt de diagnose gesteld?
Dit proces kost tijd. Het is belangrijk dat je bij iemand bent die werkt met deze problematiek en dus ook weet hoe dit uit te vragen en te onderzoeken. Dit tweede deel is misschien wel het meest relevante deel en is voorbestemd voor therapeuten die getraind is in onderzoek en behandeling. Zij kunnen de geprojecteerde pijngebieden herkennen en weten bovendien waar ze moeten zoeken.

Volgende week zal ik verder gaan met dit onderwerp om uit te leggen hoe de behandeling van deze myofasciale pijnsyndromen kan worden gedaan.

Als je vragen hebt of wilt reageren dan hoor ik het graag!

Marijke Slieker